Phân chia tài sản chung của hôn nhân thực tế

Vậy xin Luật sư cho tôi được hỏi: Mẹ tôi có quyền lợi gì đối với tài sản này không?, vợ cả và các con của bà ấy đòi chia đất có đúng không?

Xin chào quý khách, việc người vợ hai sẽ có những quyền lợi gì trong tài sản chung của hai vợ chồng chung sống với nhau trước thời điểm 3/1/1987. Luật Đại Kim xin được giải đáp vấn đề này như sau.

 1. Cơ sở pháp lý: 

- Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP

- Luật Hôn nhân và Gia đình 2000

- Bộ Luật Dân sự 2015

2. Nội dung tư vấn:

- Về mối quan hệ giữa bố mẹ bạn: Vì trước khi chung sống với mẹ bạn, bố bạn đã có quan hệ hôn nhân với một người khác nên quan hệ vợ chồng giữa bố mẹ bạn sẽ không được pháp luật công nhận, mà chỉ được coi là sống chung với nhau như vợ chồng.

Do vậy, căn cứ theo quy định tại khoản 1 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP: "Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03/01/1987 (ngày Luật Hôn nhân và gia đfinh 1986 có hiệu lực) mà chưa có đăng ký kết hôn, nếu một bên hoặc cả hai bên có yêu cầu ly hôn, tòa án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung".

Theo quy định trên, áp dụng theo khoản 3 điều 17 Luật Hôn nhân và Gia đình 2000 quy định: "Tài sản được giải quyết theo nguyên tắc tài sản riêng của ai thì vẫn thuộc quyền sở hữu của người đó, tài sản chung được chia theo thỏa thuận của các bên; nếu không thoản thuận được thì yêu cầu tòa án giải quyết, có tính đến công sức đóng góp của mỗi bên, ưu tiên bảo vệ quyền lợi chính đáng của phụ nữ và con".

Như vậy, ngồi nhà do bố mẹ anh mua nhưng đứng tên bố bạn, mẹ bạn đến nay vẫn sinh sống và thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước cho mảnh đất của mình thì sẽ xảy ra một trong hai trường hợp sau đây:

- Trường hợp 1: Mẹ của bạn cần chứng minh được mình có công sức vào việc mua mảnh đất đó thì đây sẽ là tài sản chung của bố mẹ bạn được hình thành trong thời kỳ sống chung với nhau.

Căn cứ theo khoản 3 điều 17 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 thì việc chia tài sản chung sẽ "giải quyết theo nguyên tắc tài sản riêng của ai thì vẫn thuộc quyền sở hữu của người đó" nên mảnh đất của bố mẹ bạn sẽ được chia đôi, do đó một nửa mảnh đất thuộc phần sở hữu của mẹ bạn sẽ không phải chia. Mẹ bạn hoàn toàn có quyền quyết định đối với một nửa mảnh đất đấy.

Về việc chia tài sản thừa kế của bổ bạn, do bố bạn đã mất và không để lại di chúc nên tài sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật, cụ thể là điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết"

Vậy, xét trong trường hợp của gia đình bạn, thì phần đất của bố bạn trong khối tài sản chung với mẹ bạn sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ cả, các con của vợ cả, vợ hai và các con của vợ hai (tức là bạn và anh, chị, em ruột của bạn)

- Trường hợp 2: Nếu mẹ bạn không chứng minh được công sức đóng góp của mình vào việc mua mảnh đất đó, thì mảnh đất đó là tài sản riêng của bố bạn; tài sản này sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: vợ cả, các con của vợ cả và các con của vợ hai, mỗi người sẽ được hưởng một phần thừa kế bằng nhau từ tài sản thừa kế của bố bạn. Đối với mẹ bạn, thì sẽ không được hưởng thừa kế do bố mẹ bạn chỉ được coi là sống chung với nhau như vợ chồng, không được pháp luật công nhận có mối quan hệ vợ chồng, nhưng mẹ bạn sẽ được hưởng một phần công sức quản lý và trông coi di sản theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015.

Như vậy, trong mọi trường hợp, vợ cả và các con của bà ấy đều có quyền hưởng di sản do bố bạn để lại.

Trên đây là tư vấn của Luật Đại Kim về vấn đề phân chia tài sản chung của hôn nhân thực tế. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoại số:  0948 596 388  để được giải đáp.

Rất mong nhận được sự hợp tác!

Trân trọng./.

Bộ phận tư vấn pháp luật Hôn nhân - Công ty luật Đại Kim